برنامهای برای رسیدن به خودِ برتر اینکه گفته اند: «شناخت درد، نیمی از درمان است»، سخنی است درست و حکیمانه. با احساس نکردن درد، یا اساساً، هرگز راهی برای «درمان روح» و «رشد معنوی» پیدا نمی شود. چون نداری درد، درمان هم مخواه درد پیدا کن که درمانت کنند شیوه ابلیس، پنهان کردن درد و سرپوش گذاشتن روی مرض روحی و کتمان بیماری اخلاقی بشر است، تا به فکر اصلاح نفس نیفتد و پیوسته به عنوان طعمهای در اختیار شیطان بماند. در وادی «خودسازی»، نخستین گام، «خودشناسی» است. زدودن رذایل و به عبارتی «تخلیه» و آراسته شدن به فضایل که همان «تحلیه» است، گام بعدی است. راه آن پیراستن و این آراستن نیز، راهی عملی است، نه صرفاً نظری و دانستنی، این راه را باید رفت و در این «طی طریق»، با جهاد با نفس، آن ملکات اخلاقی را بر صفحه جان نوشت و بر لوح دل نقش زد. بخشی از برنامه های عملی برای رسیدن به این «خودِ برتر» از این قرار است: 1. محاسبه ارزیابی عملهای روزانه و هفتگی، ما را در رسیدن به «شناخت از خویش»، کمک میکند. اینکه بدانیم امروز چه کردیم و اوقاتمان صرف چه کاری شد و خوب و بد عملکرد روزانه را مرور و ارزیابی کرده و از خود حساب بکشیم. از توصیههای رسول خداصلی الله علیه و اله به ابوذر غفاری این بود: «حاسب نفسک قبل ان تحاسب فانه اهون لحسابک غداً»1 از خودت حساب بکش، پیش از آنکه از تو حساب بکشند. که این کار، حسابرسی فردای تو را آسانتر میسازد. در دستورالعملهای اخلاقی عارفان بزرگ هم سفارش به «محاسبه نفس»، جایگها ویژهای دارد و بازخوانی پرونده اعمال، کمک مؤثری برای خودسازی است.
9570.jpg)
