برشی از بحث
هشدار های لازم:
اگر داخل ساختمان هستید به نکات زیر توجه کنید :
? - وسایل برقی مانند رادیو و تلویزیون را از برق بکشید و سیم آنتن را خارج کنید .
? - از درب و پنجره و بخاری دیواری ، شوفاژ و دیگر هادی های الکتریسیته دور شوید .
? - به منظر جلوگیری از خطر آتش سوزی ناشی از صاعقه نسبت به نصب برق گیر در ساختمانهای بلند اقدام کنید .
اگر در خارج ساختمان هستید :
•در مکانهای مرتفع قرار نگیرید .
•از درختان ، تپه ها ، دیرکها ، طناب رختشویی ، سیم برق هوایی ، لوله های فلزی و آب دور شوید .
•به اشیاء فلزی ( از قبیل دوچرخه ، نرده های آهنی ، قلاب ماهیگیری ، لوازم فلزی خانه و واگنهای راه آهن ) دست نزنید .
•اگر در فضای باز گرفتار رعد و برق شدید ، زانو و پاهای خود را نزدیک یکدیگر قرار داده و سر خود را خم کنید .
•اگر در حال شناکردن هستید یا روی قایق سوارید فوراً از آب بیرون بیائید .
اگر در بیرون از خانه هستید ، زیر درخت یا نقاط مرتفع پناه نگیرید بلکه در محلی باز به حالت خمیده باقی بمانید .
ایستادن زیردرخت یا روی تپه هنگام صاعقه بدترین کار می باشد
•داخل اتوبوس و ترن مکانهای امنی هستند ، بنابراین می توانید هنگام صاعقه به داخل ساختمان یا ایستگاه ترن زیرزمینی یا درون اتومبیل بروید .
•در صورتی که در اتومبیل هستید ، در محل مطمئن توقف کنید و موتور را خاموش کنید و آنتن ماشین را پائین بکشید .
در هنگام رعد و برق سریعا بر روی زمین نشسته ،دولا شوید.هرگز به طور مستقیم روی زمین دراز نکشید.
در هنگام رعدوبرق از تجمع به دور هم خودداری نمایید.
دستگاههای الکتریکی خود را خاموش کنید.
از درختان تک و بلند، تپه ها، تیرکها، سیم برق هوایی، فنس ها، لوله های فلزی آب، مناطق و علفزار های مرطوب و جویبار ها و مکان های پر آب و رودخانه ها دور شوید و از آنها فاصله بگیرید. ایستادن زیر درخت روی تپه هنگام صاعقه خطرناکترین اقدام است.
از لبه صخره ها و بلندی قله ها فاصله بگیرید و به ارتفاعات پایین دست فرود آیید.
به غار های عمیق پناه ببرید. غار های کم عمق می تواند خطرناک باشد.
به اشیاء فلزی از قبیل کلنگ، باتوم کوهنوردی ، لوازم فنی سنگ نوردی، عینک با فریم فلزی و هر وسیله فلزی دیگر دست نزنید.
اگر در محوطه ای مسطح هستید، در محلی باز و بدون درخت ، به حالت خمیده دست را روی زانوهای خود قرار دهید و باقی بمانید و در نقاط مرتفع پناه نگیرید .
اگر لباسهای شما خیس است سعی کنید آنها را هر چه زودتر خارج کرده و از خود دور کنید.
اگر هنگام رعد و برق، احساس کردید که موهای سر یا دستهای شما سیخ شده و یا از سنگها و تورهای فلزی اطراف خود صدای وزوز شنیدند و یا بوی اوزون به مشام رسید، فورا آن محل را ترک کنید.
به مکانهای زیر بروید: بین درختان کوتاه در بین درختان بلند ، مکانهای خشک وبدون گیاه.
طناب های را که به همراه دارید بخصوص اگر خیس و مرطوب شده اند از خود دور کنید.
تنها در موارد اورژانس از تلفن همراه استفاده کنید.
در هنگام رعد و برق سریعا بر روی زمین نشسته ، دولا شوید. هرگز به طور مستقیم روی زمین دراز نکشید.
در هنگام رعدوبرق از تجمع به دور هم خودداری نمایید.
دستگاههای الکتریکی خود را خاموش کنید.
سوختگی های الکتریکی ناشی از رعد وبرق :
عبور جریان الکتریکی و صاعقه از بدن احتمالاً باعث ایجاد جراحتهای وخیم و حتی مرگ آور می شود . جریان برق ممکن است از صاعقه ( برق زدگی ) باشد .
وقتی جریان برق از نقطه ای وارد بدن می شود از محل دیگر که در آن بدن با زمین تماس دارد خارج می شود . نقاط ورود و خروج جریان برق از بدن آسیب می بیند و آسیب این نقاط به صورت حفره ای شبیه به محل ورود گلوله به چشم می خورد .
به غیر از محل ورود و خروج جریان برق ، بافتهایی که در مسیر این دو نقطه قرار دارند نیز تحت تأثیر جریان برق و حرارت تولید شده تخریب می شوند به طوری که هرچه ولتاژالکتریکی که وارد بدن می شود بیشتر باشد ، سوختگی ایجاد شده عمیق تر و جراحتهای باقی مانده وخیم تر خواهند بود .
علاوه بر این ، جریان الکتریکی ضمن عبور از بدن در اعصاب ( محیطی و مرکزی ) ، ماهیچه ها و قلب تغییرات شیمیایی قابل توجهی ایجاد می کند و باعث اختلال در واکنش های بدن شده و یا به طور کلی باعث توقف آنها می شود ، در بسیاری از موارد اگر چه سوختگی خارجی ( محل ورود و خروج جریان برق ) به طور فریبنده ای کوچک است اما این مقدار کوچک نباید پوششی بر آسیب های وخیم تر عمقی باشد و ما را به اشتباه بیاندازد .
صاعقه یک منبع طبیعی تولید الکتریسیته ( جریان مستقیم با سرعت و ولتاژ فوق العاده زیاد ) است که به طور عادی برای رساندن خود به زمین از نزدیکترین زائده بلندی که در آن حوالی وجود دارد استفاده می کند و اگر شخصی در تماس ، یا حتی نزدیکی به یک زائده طبیعی مانند درخت ، برج یا دکل باشد صدمه شدیدی خواهد دید .
الکتریسیته تولید شده به وسیله برق آسمان عمرش فوق العاده کوتاه است اما می تواند موجب مرگ آنی ( به علت ایست قلبی ، تنفسی ) یا حداقل سبب به آتش کشیدن لباس شخص شود ( اما صدمات بافتهای عمقی به نسبت سبکتر است ) . بنابراین در زمان رعد و برق باید به سرعت از محلهای خطرناک دور شد .
عوارض تهدید کننده جان مصدوم درصاعقه زدگی :
با ورود جریان برق و صاعقه به بدن در اثر انقباضهای الکتریکی سفت ( کزازی شکل ) عضلات تنفسی یا آسیب مراکز تنفسی در مغز ( در بصل النخاع ) ایست تنفسی عارض می شود و پس از مدتی قلب نیز از حرکت می ایستد .
البته اگر جریان برق از خود قلب نیز عبور کرده باشد با ایجاد انقباضات کرمی شکل و غیرمؤثر و اسپاسمودیک در بطن ( فیبریلاسیون بطنی ) ایست قلبی اولیه خواهیم داشت .
پس از ایست قلبی - تنفسی اگر در عرض ? تا ? دقیقه عملیات احیاء شروع نشود مرگ قطعی و حتمی خواهد بود . اما قبل از شروع عملیات احیاء ابتدا باید تماس مصدوم را با جریان برق از بین ببریم .
صدمات ناشی از برخورد مستقیم صاعقه با شخص
برخورد مستقیم صاعقه با شخص ، خطرناک ترین حالت ممکن است. خطر وقتی بیشتر می شود که صاعقه از نزدیکی “قلب” یا از “سر” وارد بدن شود.
با اصابت صاعقه به شخص ، ممکن است صدمات زیر در بدن وی ایجاد شود:
? - ضربه مغزی :
کمتر پیش می آید که صاعقه باعث ضربه مغزی شود . معمولا این اتفاق زمانی می افتد که صاعقه به “سر” مصدوم برخورد کند و این نوع برخورد ، به ندرت روی می دهد اما در چنین حالتی احتمال مرگ بسیار زیاد است و احتمالا مصدوم در همان ساعات اولیه خواهد مرد. البته در مواردی هم شدت عارضه کمتر بوده و به صدمات مغزی خفیف تری میانجامد ، هرچند این صدمات نیز می توانند بسیار جدی باشند و منجر به عواقبی چون فلج دائم و … شوند.
?- ایست قلبی :
این اتفاقی است که برای بیشتر صاعقه زده ها رخ می دهد . صاعقه می تواند با عبور دادن جریان برق از قلب یا با وارد کردن ضربه و شوک قوی به آن ، باعث توقف تپش قلب شود.
?- سوختگی :
تقریبا در تمام برخورد های مستقیم ، درصدی از سوختگی دیده می شود. سوختگی ناشی از برخورد مستقیم صاعقه می تواند بسیار شدید و عمیق باشد یا بسیار خفیف و سطحی ؛ و این از عجایب صاعقه است ؛
گاه پیش می آید که برخورد صاعقه ، شخص را به تکه ای گوشت سوخته و سیاه رنگ تبدیل می کند و او را در دم می کشد اما درصد کمی از صاعقه زده ها دچار چنین سرنوشتی می شوند . در بیشتر موارد صاعقه از قسمتی از بدن وارد و از قسمتی دیگر خارج می شود و در طول مسیر عبور خود تمام بافتها را از درون می سوزاند ، در این میان هرچه اعضای سوخته شده مهمتر باشند خطر بیشتر است.
اما مواردی هم پیش می آید که صاعقه به دلیل سرعت زیادش تنها از سطح بدن عبور می کند و جز یک سوختگی سطحی ، اثر دیگری از خود بر جای نمی گذارد !
?- خونریزی داخلی :
عبور جریان قوی برق از بافتهای درونی بدن ، علت اصلی خونریزی داخلی ناشی از صاعقه است و می توان گفت شمار زیادی از صاعقه زده ها دچار این جراحت می شوند.
?- شوک :
تمامی کسانی که صاعقه با آنها برخورد کرده دچار برق گرفتگی می شوند. کمترین اثر برق گرفتگی با چنین ولتاژی یک شوک شدید است که در صورت معالجه نشدن منجر به بی هوشی ، کما و حتی مرگ می شود.
?- آسیب به دستگاه عصبی :
از دیگر عوارض برق گرفتگی با ولتاژ بالا ، صدمه دیدن دستگاه عصبی است.
اگر این آسیب در نخاع باشد می تواند منجر به فلج کامل یا فلج اندام تحتانی شود و اگر اعصاب سایر نقاط بدن لطمه ببیند عوارض مختلفی منجمله بی حسی در اندامها را به دنبال خواهد داشت.
?- مشکلات تنفسی :
آسیب دیدن بصل النخاع که کنترل دستگاه تنفسی را بر عهده دارد ، ضایعه ای است که باعث برهم خوردن نظم تنفس و حتی خفگی می شود. همچنین صدمه دیدن “ریه” می تواند باعث عفونت یا سایر مشکلات ریوی در آینده شود.
?- ضایعات در چشم و گوش :
حرارت و ضربه ناشی از صاعقه می تواند باعث پاره شدن پرده صماخ گوش و لطمه خوردن مویرگها و مردمک چشم شود که اثر آن کری و کوری موقت یا دائم خواهد بود .
علائم و نشانه های فرد آسیب دیده
بر اساس شدت صدمات وارده ، تابلوی بالینی متفاوت بوده و ممکن است فقط به صورت اختلال هوشیاری گذرا و لحظه ای و احساس ضعف و بی حسی موقت باشد و اینکه سوختگی شدید ، ایست قلبی - تنفسی و مرگ رخ می دهد . میزان مرگ ومیر کلی آن حدود ??-?? درصد بوده و در ?? درصد قربانیان نجات یافته ، عوارض ماندگار موجود خواهد آمد .
•اختلال عصبی ممکن است بصورت کاهش سطح هوشیاری ، فراموشی ، تشنج ، سوزن سوزن یا گزگز شدن انتهای دست و پا ، لکنت زبان ، خونریزیهای مغزی و کما باشد .
•اختلالات قلبی - عروقی بصورت نامنظم شدن ضربان قلب و افزایش فشار خون شدید می باشد .
•شایعترین علت مرگ در این افراد ایست تنفسی است . پوست از چند طریق ممکن است دچار ضایعه شود . شایعترین آن ، سوختگی حاصل از انتقال سطحی جریان الکتریکی است و همچنین سوختگی در نواحی مرطوب بدن ( زیربغل و کشاله ران ) ممکن است اتفاق بیافتد .
•بیش از ??? قربانیان صاعقه دچار پارگی پرده گوش شده و همچنین ممکن است اختلال شنوایی در اثر جابجایی استخوانهای گوش میانی بوجود آید .
چگونه کمک درمانی کنیم ؟
•کلیه مصدومین باید در هر شرایطی به بیمارستان انتقال یابند و دست کم به مدت ?? ساعت تحت نظر قرار گیرند . تنفس و نبض مصدوم ارزیابی شود و در صورت عدم وجود نبض و تنفس احیای قلبی - ریوی ( طبق دستورالعمل ) انجام گردد . در مصدومین حتماً باید به فکر خونریزی داخلی بود .
•آسیبهای ناشی از سوختگی ( طبق دستور العمل )را درمان نمایید و همچنین باید مراقب آسیبهای ستون فقرات و شکستگیها بوده و در صورت وجود آسیب طبق دستورالعمل مربوطه اقدام نمائید .
علایم و عوارض :
علایم برق گرفتگی می تواند بسیار شدید و عمیق و شامل سوختگی مختصر تا شدید پوست و سایر بافت های بدن و احشاء، مورمور شدن بدن، نامنظمی یا ایست ضربان قلب، ایست تنفس، کاهش سطح هوشیاری، تشنج، نارسایی کلیوی، شکستگی و دررفتگی استخوان ها و مفاصل و … باشد.
نکته :
هنگام رعد و برق برای حفاظت در برابر برق گرفتگی و صاعقه زدگی به مکان های سرپوشیده پناه ببرید و از ایستادن در مکان های باز، کنار درختان یا باجه تلفن و ماندن داخل آب (دریا، استخر و …)خودداری کنید.
اقدامات و کمک های اولیه
شعله ای در لباس مصدوم را خاموش کنید، لباس های سوخته و نیمه سوخته را از بدن او خارج نمایید و چنانچه ضربان قلب مصدوم متوقف شده باشد فوراً عملیات احیاء را شروع کنید.
ناحیه سوخته بدن را با گاز استریل یا یک تکه پارچه تمیز بپوشانید و هرگونه شکستگی اندام ها را آتل بندی کنید. توجه کنید در فرد دچار برق گرفتگی احتمال آسیب مهره های گردنی و متعاقباً فلج اندام ها بسیار زیاد است؛ پس در حمل و نقل مصدوم تلاش کنید هیچ گونه حرکتی به سر و گردن وی داده نشود.
مصدومین فوق باید پس از کمک های اولیه حتماً به بیمارستان منتقل شوند چرا که برق گرفتگی می تواند عوارض تأخیری خطرناکی داشته باشد.
نکته:
جریان برق با ولتاژ بالای کابل های صنعتی می تواند تا چندین متر قوس الکتریکی داشته باشد. بنابراین به قربانیان این نوع برق گرفتگی نباید نزدیک شد مگر این که به طور رسمی اطلاع داده شود که برق قطع شده است. لازم به ذکر است عملیات نجات در فردی که دچار صاعقه زدگی شده، مشابه حالت برق گرفتگی است.
پیشگیری
هنگام رعد و برق، برای حفاظت در برابر برق گرفتگی و صاعقه زدگی به مکان های سرپوشیده پناه ببرید و از ایستادن در مکان های باز، کنار درختان یا باجه تلفن و ماندن داخل آب (دریا، استخر و …) خودداری کنید.
پزشکان بدون مرز
|
9570.jpg)
